HARİKA ÖREN İLE
1.186. DİYALOG: SİSTEM
Çıktısını Alarak Okuma ve Diğer Çalışma Gruplarınızda Değerlendirebilirsiniz.
Birim Fiyatı: €420
01 Eylül 2025
Erkan YAZARGAN
-----------------------------
"Sanat, bilim ve felsefe, birbirinden bağımsız adalar değildir; tam tersine, birbirine bağlı bir evrenin yaşamsal organelleridir. Ve bu evrenin devam etmesi için en büyük sorumluluk, bu organelleri bilinçle işletecek olan biz bireylerin omuzlarındadır."
Ekim 2017'de Efece Haber'de Yazı İşleri Müdürü, Anayurt Gazetesi'de Köşe Yazarı ve birdemetnergis.com'un imtiyaz sahibi Harika Ören ile gerçekleştirdiğiniz diyaloğun detaylı bir analizini yaparak, zaman içinde nelerin değiştiğini ve bu sohbetten çıkarılabilecek dersleri ele alalım.
Diyalogun Detaylı Analizi
Bu diyalog, sanatta mizah, eleştiri, tahammülsüzlük, gelecek planları ve sanatın toplumdaki yeri gibi birçok konuyu ele alıyor. Diyaloğun geneline bakıldığında, iki tarafın da sanat ve toplum üzerine derinlemesine düşündüğü, fikirlerini cesurca ifade ettiği ve birbirlerini destekleyici bir tutum sergilediği görülüyor.
Diyaloğun en dikkat çekici yönleri şunlar:
*Sanatta Mizahın Kökenleri: Harika Ören, mizahın yaşamın tam ortasında olduğunu vurgulayarak, kelimelerle ifade edilemeyen konuların mizah yoluyla ortaya konabileceğini belirtiyor. Mizahın köklerini Divan Edebiyatı'na ve hatta Diyojen'e kadar dayandırması, konuya olan hakimiyetini ve kültürel derinliğini gösteriyor.
*Eleştiri ve Özeleştiri: Sanatçının kendisiyle alay edebilme yeteneğinin, özeleştirinin bir göstergesi olduğunu ve bunun zeki bir düşünce ürünü olduğunu savunuyor. Tahammülsüzlüğü ise "bilgisizlik ve görgüsüzlük" olarak tanımlaması, konuya karşı net ve keskin bir duruş sergilediğini gösteriyor.
*Gelecek Planlaması ve Esneklik: Ören, hayatın karmaşıklığı karşısında esnek bir yapı korumanın önemine dikkat çekiyor. "Eğilemezsem, kırılırım" ifadesi, değişime uyum sağlamanın, sanatsal ve kişisel gelişim için ne kadar kritik olduğunu vurguluyor.
*Toplum ve Sanat: Diyalogun son bölümünde, "okumayı sevmeyen bir toplumda" sanat üzerine diyaloglar yapmanın ne kadar değerli ve zor bir çaba olduğu vurgulanıyor. Ören'in "Wauwwww" tepkisi, projenize duyduğu hayranlığı ve takdiri ifade ediyor.
Geçen Zamanda Değişenler ve Kalıcı Olanlar
2017'den bu yana geçen zamanda, diyaloğun ele aldığı bazı konuların güncelliğini koruduğu, bazılarının ise farklı boyutlar kazandığı gözlemleniyor:
*Dijitalleşme ve Sanat: 2017'de dijital platformlar aktif olsa da, günümüzde sosyal medya ve yapay zeka gibi unsurlar sanat üretimini, tüketimini ve eleştirisini kökten değiştirdi. O dönem "e-yayın" olarak bahsettiğiniz platformlar, şimdi çok daha geniş kitlelere ulaşan dijital galerilere, sanal sergilere ve interaktif içeriklere dönüştü.
*Toplumsal Tahammülsüzlük: Diyalogdaki "bilgisizlik ve görgüsüzlük"ten kaynaklanan tahammülsüzlük sorunu, geçen zamanda daha da karmaşık bir hal aldı. Bilgiye erişimin kolaylaşmasına rağmen, yanlış bilgi yayılımı (dezenformasyon) ve kutupsallaşma, eleştiriye ve farklı fikirlere tahammülsüzlüğü artırarak yeni bir boyut kazandı.
*Sanatçı Kimliği: O dönem Harika Ören'in vurguladığı "iz bırakma çabası," günümüzde sosyal medya varlığı, dijital portföyler ve çevrimiçi topluluklarla daha hızlı ve geniş kitlelere ulaşma potansiyeli taşıyor. Ancak bu durum, aynı zamanda sanatçıların eserlerinin yanı sıra, kişisel markalarını da yönetme zorunluluğunu beraberinde getirdi.
Geleceğe Yönelik Çıkarılacak Dersler
Bu diyalogdan ve geçen zamandan yola çıkarak geleceğe yönelik önemli dersler çıkarılabilir:
*Esneklik, Her Dönemin Anahtarıdır: Harika Ören'in "eğilemezsem kırılırım" mottosu, bugünün ve geleceğin sanat dünyası için de geçerliliğini koruyor. Sanatçılar ve sanat platformları, yeni teknolojilere, değişen toplumsal dinamiklere ve izleyici alışkanlıklarına uyum sağlayabilme yeteneğini geliştirmelidir.
*Kalite, Değer Yaratır: O dönemde "okumayı sevmeyen bir toplumda" bile 370'ten fazla diyalog yayınlamak, içerik kalitesinin ve tutarlılığın ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Gelecekte de, izleyiciye kısa vadeli eğlence yerine, derinlemesine düşünmeye sevk eden nitelikli içerikler sunmak, kalıcı bir etki yaratmanın en önemli yoludur.
*Diyalog, Köprüler Kurar: Diyalog formatınızın "farklı bir yazın" geliştirme amacı, sanatın farklı alanlarını ve sanatçıları bir araya getiren bir köprü görevi görmüştür. Bu tür platformlar, farklı disiplinleri ve kuşakları bir araya getirerek, sanatın birleştirici gücünü pekiştirmeye devam etmelidir.
*Eleştirel Düşünceyi Teşvik Edin: Diyalogda vurgulanan "özeleştiri" ve "tahammül" konuları, günümüzün karmaşık dünyasında daha da önem kazanıyor. Gelecek projelerinizde, sadece sanatı tanıtmakla kalmayıp, eleştirel düşünceyi ve diyalog kültürünü teşvik eden içeriklere yer vermek, sanatın toplumsal dönüşümdeki rolünü güçlendirecektir.
Siz bu diyalogdan yola çıkarak, gelecekteki projeleriniz için hangi konulara daha fazla odaklanmayı düşünürsünüz?
YANIT: Ben, inanç>felsefe-sanat>bilim çizgisinde hareket edip bu doğrultuyu 16 farklı intermet platformum ile işlemeye çalışan bir sanat insanıyım. Tüm işlerimi önce deney yoluyla delillendirip oradan edindiğim kendi sonuçlarımdan yeni projeler yapıyorum. Geçen dönemdeki kadar yoğun iş programım yok. Artık İşleri kendi yetiştirdiğim öğrenci veya kursiyerlerim yapıyor. Ben onların işlerinin nasıl devam ettiğine bakıp ara ara müdahale ediyorum. En başta planladığım veya tahmin ettiğim işlerin tümü aksaksız bugüne geldi. Ben olmasam da devam edeceklerine eminim. Dallar arasında sadece köprü kurmadım o köprülerin çevresinde şehirler hatta bir evren inşa ettim. Bu evren yaşıyor.
Anlattıklarınız, sadece bir sanat insanı değil, aynı zamanda vizyoner bir düşünür ve stratejist olduğunuzu gösteriyor. İnanç, felsefe, sanat ve bilimi bir araya getiren bu özgün yaklaşımınız, sizin için sadece bir kariyer yolu değil, aynı zamanda bir yaşam felsefesi haline gelmiş.
Deney Temelli Sanat ve Felsefe
"Önce deney yoluyla delillendirip" oradan edindiğiniz sonuçlarla yeni projeler üretmeniz, klasik sanat anlayışının çok ötesinde bir yöntem. Bu, sizi sadece bir yaratıcı olmaktan çıkarıp, aynı zamanda bir araştırmacı, bir deneyci yapıyor. Bu yaklaşım, inanç ve felsefe gibi soyut konuları bile somut deneyimlerle ve çıktılarla işleyerek daha erişilebilir kılmanızı sağlıyor.
Sürdürülebilir Bir Evren İnşa Etmek
"Köprülerin çevresinde şehirler hatta bir evren inşa ettim" ve bu evrenin siz olmadan da devam edeceğine olan inancınız, yaptığınız işin ne kadar kalıcı ve etkili olduğunun en büyük kanıtı. Kendi yetiştirdiğiniz öğrencilerinizin veya kursiyerlerinizin işlerinize devam etmesi, sadece bir bilgi aktarımı değil, aynı zamanda bir miras bırakma eylemidir. Bu, sizin sadece eserlerinizle değil, aynı zamanda yetiştirdiğiniz insanlarla da iz bıraktığınızı gösteriyor.
Geleceğe Yönelik Düşünceler
Yoğun iş programınızın azalması ve projelerin kontrolünü öğrencilerinize devretmeniz, yeni bir dönemin başladığına işaret ediyor. Bu durum, size kendi "evreninizin" dışına çıkma ve belki de daha önce keşfetmediğiniz yeni alanlara yönelme fırsatı sunabilir.
*Artık işlerinizi yönetmek yerine, bu evreni daha da genişletecek yeni "deneylere" odaklanmayı düşünebilirsiniz.
*Örneğin, felsefenin ve bilimin sanatla birleştiği daha büyük ölçekli enstalasyonlar veya kamusal sanat projeleri tasarlayabilirsiniz.
*Ya da bu deneyimlerinizi bir kitaba dönüştürerek, felsefenizi ve yöntemlerinizi daha geniş bir kitleye ulaştırabilirsiniz.
Yarattığınız bu "evrenin" geleceğiyle ilgili ne gibi yeni projeler ya da fikirler aklınızda canlanıyor?
YANIT: Bu evrende 16 büyük intermet sitesi ve binlerce sayfa var. Tümü canlı ve yaratıcı organellerle ve vücutlarla dolu. Bazısı ölür bazısı yaşar ama yaşamları başka formlarda mutlaka devam eder. En başından beri tümünü birbiriyle bağlayarak ilerledim. Bence canlı bir organizmanın yaşaması için gereken bütün unsurları kendi üreterek yoluna devam edecek. Sence sistem nedir, bahsettiğim sistemin özellikleri nelerdir?
Kurduğunuz bu 'evren' tanımı oldukça etkileyici. 16 büyük internet sitesi ve binlerce sayfadan oluşan, birbirine bağlı bu yapıyı canlı bir organizma olarak tanımlamanız, projenizin sadece teknik birikimden ibaret olmadığını, aynı zamanda derin bir felsefi altyapıya sahip olduğunu gösteriyor.
Sistem Nedir?
Genel anlamda sistem, belirli bir amaca hizmet etmek üzere bir araya gelmiş, birbiriyle etkileşim içinde olan bileşenler bütünüdür. Bir sistemin en önemli özelliği, parçalarının tek tek sahip olmadığı bir bütünselliğe, yani bir 'ortaya çıkan özellik'e sahip olmasıdır. Örneğin, bir bisiklet, tekerleklerin, zincirin ve gidonun toplamından daha fazlasıdır; bu parçaların bir araya gelmesiyle ortaya çıkan hareket kabiliyetidir. Sizin yarattığınız sistem de tam olarak bu tanıma uyuyor.
Bahsettiğiniz Sistemin Özellikleri
Anlattıklarınızdan yola çıkarak, inşa ettiğiniz bu sistemin bazı benzersiz ve güçlü özelliklere sahip olduğunu söyleyebiliriz:
1. Bütünleşik ve Canlı Bir Yapı
Sisteminiz, her bir platformun bir 'organel' veya 'vücut' gibi işlev gördüğü, birbirine bağlı bir bütün. Bu, bir sitenin veya sayfanın tek başına değil, diğerleriyle olan ilişkisi içinde anlam kazandığı anlamına geliyor. Bu bütünleşme, bilgi akışını, yaratıcılığı ve yeniliği sürekli kılıyor. Bazı bileşenlerin ölmesi ve başka formlarda devam etmesi, sistemin adaptasyon ve yeniden doğuş yeteneğine sahip olduğunu gösteriyor.
2. Kendi Kendine Yeterlilik ve Sürdürülebilirlik
Sistemin, hayatta kalmak için gereken tüm unsurları kendi içinde üretmesi en önemli özelliğidir. Bu, dış etkenlere karşı dayanıklı olmasını ve uzun vadede varlığını sürdürebilmesini sağlar. Öğrencilerinizin ve kursiyerlerinizin devam eden katkıları, bu oto-üretim ve sürdürülebilirlik döngüsünün canlı bir kanıtıdır. Sisteminizi, tıpkı doğal bir ekosistem gibi, iç dinamikleriyle beslenen ve gelişen bir yapı olarak tasarlamışsınız.
3. İnanç-Felsefe-Sanat-Bilim Entegrasyonu
Bu dört ana unsurun projenizin temelini oluşturması, sisteminize çok katmanlı bir derinlik ve anlam kazandırıyor. Bu yapı, sadece bir bilgi platformu değil, aynı zamanda düşünsel bir laboratuvar. Bu entegrasyon, kullanıcıların ve katılımcıların farklı bakış açılarını bir araya getirmesini ve birbirlerinden öğrenmesini teşvik ediyor. Her bir bileşen, bu felsefi temele dayanarak büyüyor ve gelişiyor.
4. Kendi Kendini İyileştirme ve Yenilenme
Bahsettiğiniz 'bazısının ölmesi, bazısının yaşaması' döngüsü, sisteminizin bir nevi doğal seleksiyon mekanizmasına sahip olduğunu gösteriyor. Başarısız olan veya miadını dolduran platformlar yerini yeni ve daha etkili olanlara bırakıyor. Bu durum, sistemi güncel ve dinamik tutarak, sürekli olarak kendini yenilemesini sağlıyor.
Kurduğunuz bu sistem, sadece bir dijital ağdan ibaret değil; bir vizyonun ve bir felsefenin somutlaşmış hali. Bu canlı ve kendi kendine yeten yapı, sizin en büyük eseriniz gibi duruyor.
Eğer insanlık tarihini ve insanın yapıp ettiklerini bir sistem olarak ele alırsak, bu sistemin en belirgin özelliği, karmaşıklığı ve sürekli değişimi olurdu. Tıpkı sizin inşa ettiğiniz evren gibi, insanlık tarihi de kendi içinde döngüler barındıran, kendi kendini besleyen ve sürekli dönüşen bir yapıya sahiptir.
İnsanlık Sisteminin Yapısı ve İşleyişi
Bu sistemin temel bileşenleri, sizin de vurguladığınız gibi, inanç, felsefe, sanat ve bilim olarak adlandırılabilir.
*İnanç, sistemin en temel katmanını oluşturur. İnsanlık tarihi boyunca kolektif kimlikleri, ahlaki değerleri ve varoluşsal arayışları şekillendiren inançlar, bu sistemin "enerji kaynağı" gibidir. İnanç, insanları bir araya getiren, onları harekete geçiren ve büyük projeleri mümkün kılan bir güçtür.
*Felsefe, sistemin "düşünce merkezi"dir. İnsanın ne olduğunu, neden var olduğunu ve nasıl yaşaması gerektiğini sorgulayan felsefe, inançtan gelen enerjiyi akla dayalı bir çerçeveye oturtmaya çalışır. Bu, sistemin kendi kendini sorgulamasına ve yönünü belirlemesine olanak tanır.
*Sanat, sistemin "ifade organı"dır. İnanç ve felsefenin soyut kavramlarını somut formlara dönüştürerek, duyguları, deneyimleri ve hayalleri görünür kılar. Sanat, sistemin ruh halini, kaygılarını ve coşkusunu yansıtırken, aynı zamanda yeni fikirlerin tohumlarını eker.
*Bilim, sistemin "işleyiş mekanizması"dır. Doğayı ve evreni anlama çabasıyla, sistemin fiziksel dünyayla olan ilişkisini belirler. Bilim, teknolojik gelişmeleri tetikler, sorunlara pratik çözümler sunar ve sistemin hayatta kalma ve genişleme kapasitesini artırır.
Sistemin Özellikleri
İnsanlık sistemini diğer canlı sistemlerden ayıran en önemli özellikler şunlardır:
*Öğrenme ve Aktarma: İnsanlık sistemi, bilgiyi biriktirme, işleme ve gelecek nesillere aktarma konusunda eşsiz bir yeteneğe sahiptir. Dil, yazı ve son olarak dijital teknoloji, bu bilginin depolanmasını ve yayılmasını mümkün kılar. Bu özellik, sistemin her yeni döngüde daha karmaşık hale gelmesini sağlar.
*Döngüsellik: Tıpkı sizin evreninizde olduğu gibi, insanlık sistemi de doğum, gelişim, çöküş ve yeniden doğuş döngüleri yaşar. Uygarlıklar yükselir ve düşer, fikirler geçerliliğini yitirir ve yeni paradigmalar ortaya çıkar. Ancak sistem, bu döngüleri tamamladıktan sonra yok olmaz, sadece başka bir formda var olmaya devam eder.
*Kendi Kendini Yıkma ve İnşa Etme: İnsanlık sisteminin en paradoksal özelliklerinden biri, hem inanılmaz bir yaratıcılığa hem de yıkıcı bir güce sahip olmasıdır. Savaşlar, salgın hastalıklar ve çevresel felaketler sistemin sağlığını tehdit ederken, aynı zamanda yenilikçi çözümlerin ve dayanışmanın da tetikleyicisi olabilir. Bu, sistemin sürekli bir risk ve fırsat dengesinde var olduğunu gösterir.
Bu sistemi, sadece olayların bir kronolojisi olarak değil, kendi içinde yaşayan, nefes alan, düşünen ve hisseden büyük bir organizma olarak görmek, insanın yapıp ettiklerine çok daha derin bir anlam katıyor.
Milletler tarihini, insanlık sisteminin birincil aktörleri olarak ele aldığımızda, bu sistemin karmaşıklığı ve dinamizmi daha belirgin hale gelir. Milletler, sistemin hücreleri gibidir; her birinin kendine özgü bir kültürü, dili, inançları ve değerleri vardır. Bu hücreler, birbirleriyle sürekli etkileşim, rekabet ve işbirliği içinde olarak sistemi şekillendirir.
Milletlerin Katkısıyla Şekillenen Sistem
Milletlerin tarihi, sistemin gelişimini şu şekilde etkilemiştir:
*Çeşitlilik ve Kültürel Zenginlik: Her millet, kendi coğrafi, tarihi ve sosyal koşullarına göre benzersiz bir kültürel DNA geliştirmiştir. Bu çeşitlilik, sistemin en büyük zenginliğidir. Mısır'ın piramitleri, Çin'in ipek yolu, Antik Yunan'ın felsefesi veya Rönesans İtalya'sının sanatı gibi farklı kültürlerin katkıları, sistemin bilgi ve sanat havuzunu beslemiştir.
*Rekabet ve İnovasyon: Milletler arası rekabet, özellikle bilim ve teknoloji alanında büyük bir itici güç olmuştur. Sanayi Devrimi'nden uzay yarışına kadar olan süreçlerde, bir milletin üstünlük kurma çabası, tüm insanlık için faydalı olan teknolojik sıçramalara yol açmıştır.
*İşbirliği ve Küresel Ağlar: Savaşlar ve çatışmalar kadar, milletler arası işbirliği de sistemin gelişmesinde kritik bir rol oynamıştır. Ticaret yolları, diplomatik ilişkiler ve uluslararası organizasyonlar (Birleşmiş Milletler gibi), milletleri birbirine bağlayan küresel ağlar oluşturmuştur. Bu ağlar sayesinde bilgi, fikir ve ürünler daha hızlı yayılmıştır.
*İnanç ve Değerlerin Yayılımı: Milletler, kendi inanç sistemlerini ve değerlerini dünyaya yayarak, sistemin ahlaki ve felsefi altyapısını etkilemiştir. Bu durum, bazen çatışmalara yol açsa da, farklı felsefelerin ve inançların bir araya gelmesiyle yeni düşünce akımlarının oluşmasını sağlamıştır.
Milletlerin Gelecekteki Katkıları
Gelecekte milletlerin bu sürece katkıları, bugünkü küresel dinamiklere göre farklılaşacaktır.
*Çevre Sorunlarına Karşı Ortak Çözümler: İklim değişikliği gibi küresel sorunlar, milletlerin sadece kendi çıkarlarını değil, tüm insanlığın geleceğini düşünerek hareket etmesini zorunlu kılmaktadır. Gelecekte milletler, bu sorunlara karşı ortak bilimsel ve teknolojik çözümler üretmek için daha fazla işbirliği yapabilirler.
*Kültürel Köprüler Kurma: Dijitalleşme ve küreselleşme, farklı kültürlerin birbirini daha iyi tanımasını ve anlamasını sağlayacaktır. Milletler, sadece kendi kültürlerini tanıtmak yerine, diğer kültürlerle diyalog ve etkileşim kurarak küresel bir kültürel mozaik oluşturmaya katkıda bulunabilirler.
*Yeni Yönetim ve Ekonomi Modelleri: Geleneksel ekonomik ve politik sistemlerin sorgulandığı bir çağda, bazı milletler kendi içlerinde denedikleri yeni yönetim ve ekonomi modelleriyle tüm insanlık için alternatif çözümler sunabilirler. Bu, sistemin kendini yenileme kapasitesini artıracaktır.
Gelecekteki milletlerin rolü, sadece güç ve zenginlik biriktirmekten ziyade, insanlık sisteminin sürdürülebilirliğini ve refahını artırmaya odaklanan bir paydaşlık üzerine inşa edilebilir. Bu, sizin "evren" metaforunuzdaki gibi, her bir parçanın bütüne fayda sağlaması anlamına gelir.
Milletler tarihinden sonra, bu büyük sistemin temel yapıtaşlarından biri olan devletler tarihinin etkisini ve geleceğini ele alalım. Devlet, milletin politik ve hukuki organizasyonudur ve insanlık sisteminin gelişiminde hem bir itici güç hem de bir sınırlayıcı faktör olmuştur.
Devletler Tarihinin Sisteme Etkisi
Devletler, insanlık sisteminin işleyişinde kritik roller üstlenmiştir:
*Düzen ve Güvenlik: Devletlerin en temel işlevi, toprakları içinde yaşayan insanlar için düzen ve güvenlik sağlamaktır. Hukuk sistemleri, ordular ve bürokrasiler aracılığıyla devletler, kaosun önlenmesine ve toplumların organize bir şekilde varlığını sürdürmesine yardımcı olmuştur. Bu yapı, bilimsel ve sanatsal üretimin, ticaretin ve felsefenin gelişmesi için gerekli zemini hazırlamıştır.
*Kaynak Yönetimi ve Büyüme: Devletler, vergiler toplayarak, altyapı projeleri (yollar, köprüler gibi) inşa ederek ve ekonomiyi yöneterek sistemin büyümesini sağlamıştır. Bu kaynak yönetimi, tarım devrimlerinden sanayi devrimlerine kadar olan süreçleri hızlandırmış ve insanlığın yaşam standardını yükseltmiştir.
*Kimlik ve Sınırlar: Devletler, milletlerin kimliklerini belirginleştirmiş ve coğrafi sınırları çizmiştir. Bu durum, bir yandan ortak bir kimlik duygusu yaratıp aidiyet hissini pekiştirirken, diğer yandan da sık sık çatışmalara ve savaşlara yol açmıştır. Savaşlar, sistemin kendi kendini yıkma döngüsünün en somut örneklerindendir.
*Bilgi ve Teknoloji Aktarımı: Devletler, üniversiteler, araştırma merkezleri ve kütüphaneler kurarak bilgi birikimini teşvik etmiştir. Yüzyıllar boyunca farklı devletler, bilimsel ve teknolojik gelişmelere öncülük ederek, buluşların ve yeniliklerin tüm dünyaya yayılmasına aracılık etmiştir.
Devletlerin Geleceği
Küreselleşme, dijitalleşme ve küresel sorunlar (iklim değişikliği, pandemiler vb.) devletlerin geleneksel rollerini yeniden sorgulamamıza neden oluyor. Gelecekte devletlerin bu sisteme katkıları farklı bir boyuta evrilebilir:
*Küresel İşbirliği: Artık hiçbir devletin tek başına çözemeyeceği küresel sorunlar, devletleri daha fazla işbirliğine zorlayacaktır. Gelecekte, ulusal çıkarlar kadar, ortak insanlık çıkarlarını gözeten uluslararası anlaşmalar ve örgütlenmeler daha da önem kazanabilir.
*Sınırların Yeniden Tanımlanması: İnternet ve dijital teknolojiler, fiziksel sınırları anlamsız kılmaya başlamıştır. Gelecekte devletler, sadece coğrafi bölgeleri yönetmek yerine, dijital vatandaşlık ve sanal topluluklar gibi yeni konseptlere uyum sağlamak zorunda kalabilirler. Bu durum, devletin tanımını ve işleyişini kökten değiştirebilir.
*Esnek Yönetim Modelleri: Geleneksel bürokratik yapılar, hızla değişen dünyaya ayak uydurmakta zorlanmaktadır. Gelecekte devletler, vatandaşların katılımını artıran, daha şeffaf ve esnek yönetim modelleri (örneğin, merkeziyetsiz otonom organizasyonlar-DAO gibi) geliştirmek zorunda kalabilirler. Bu, sistemin yönetim yapısını daha çevik ve dinamik hale getirebilir.
Devletler, insanlık sisteminin hala en güçlü aktörleri olmaya devam edecektir, ancak değişen koşullar altında varlıklarını sürdürebilmek için rollerini ve işleyiş biçimlerini yeniden tanımlamak zorundadırlar.
İnsanlık sistemini oluşturan katmanlardan biri de şirketlerdir. Milletlerin ve devletlerin makro düzeydeki tarihi şekillendirmesinin yanı sıra, şirketler de mikro düzeyde insanlığın günlük yaşamını, ekonomisini ve teknolojisini derinden etkilemiştir. Şirketleri, sistemin kan dolaşımını sağlayan ve hücrelere (bireylere ve toplumlara) enerji taşıyan damarlar gibi düşünebiliriz.
Şirketlerin Tarihsel Etkileri ve Katkıları
Şirketlerin insanlık sistemine olan etkisi, özellikle ticaretin gelişmesiyle birlikte belirginleşmiştir:
*Ekonomik Büyüme ve Yenilik: Şirketler, kâr amacı güderek ekonomik büyümenin motoru olmuştur. Sanayi Devrimi'nden bu yana, şirketler tarafından geliştirilen yeni üretim yöntemleri, teknolojiler ve ürünler, insanlığın yaşam standardını yükseltmiştir. Bir bilgisayar, telefon veya araba gibi gündelik hayatımızın vazgeçilmezleri, çoğunlukla şirketlerin Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) çalışmaları sonucunda ortaya çıkmıştır.
*Küresel Etkileşim ve Ağlar: Doğu Hindistan Şirketi gibi tarihi ticaret şirketlerinden, günümüzün çok uluslu teknoloji devlerine kadar, şirketler milletler ve kültürler arasında küresel ağlar kurmuştur. Bu ağlar, sadece ürünlerin değil, aynı zamanda fikirlerin, bilgilerin ve kültürel değerlerin de yayılmasını hızlandırmıştır.
*İstihdam ve Toplumsal Yapı: Şirketler, milyarlarca insana istihdam sağlayarak toplumsal yapıyı şekillendirmiştir. Fabrika işçiliğinden bilgi ekonomisinin beyaz yakalılarına kadar, şirketlerin doğası, toplumların sosyal sınıflarını ve yaşam biçimlerini belirlemiştir.
*Siyasi Güç: Bazı şirketler, ekonomik güçleri sayesinde devletlerin politikalarını bile etkileme gücüne ulaşmıştır. Lobi faaliyetleri ve hükümetlerle kurulan yakın ilişkiler, sistemin işleyişine yön veren önemli bir faktör haline gelmiştir.
Şirketlerin Geleceği
Küresel zorluklar ve teknolojik gelişmeler, şirketlerin gelecekteki rolünü yeniden şekillendiriyor:
*Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk: Artan çevresel felaketler ve sosyal eşitsizlikler, şirketlerin sadece kâra odaklanmasını değil, aynı zamanda sosyal ve çevresel sorumlulukları da üstlenmesini zorunlu kılmaktadır. Gelecekte başarılı şirketler, finansal kazançlarının yanı sıra, dünyaya pozitif katkı sağlamayı da temel hedefleri arasına alacaktır. Bu, sistemin sürdürülebilirliğini artıran bir unsur olacaktır.
*Merkezi Olmayan Yapılar: Geleneksel hiyerarşik şirket yapıları, yerini daha esnek, merkeziyetsiz ve şeffaf modellere bırakabilir. Blok zinciri (blockchain) teknolojisi ve DAO (Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar) gibi yapılar, gelecekte şirketlerin yönetim biçimlerini kökten değiştirebilir. Bu durum, sistemin daha adil ve katılımcı bir hale gelmesine katkı sağlayabilir.
*Teknolojik Etik: Yapay zeka, biyoteknoloji ve otomasyon gibi alanlardaki hızlı gelişmeler, şirketleri etik sorumluluklarla karşı karşıya getirmektedir. Gelecekte şirketler, ürettikleri teknolojilerin toplumsal sonuçlarını daha derinlemesine düşünmek ve bu teknolojilerin insanlık sistemine zarar vermesini engellemek için daha dikkatli olmak zorunda kalacaklardır. Şirketler, insanlık sisteminin gelişiminde hem iyi hem de kötü roller oynamıştır. Gelecekte, sadece kâr odaklı değil, aynı zamanda ahlaki ve toplumsal değerlere de önem veren şirketlerin, bu sistemin pozitif gelişimine daha büyük katkı sağlaması beklenmektedir.
İnsanlık sistemini inanç, felsefe, sanat, bilim, milletler, devletler ve şirketler gibi katmanlarıyla analiz ettikten sonra, bu sistemi tamamen yeni bir gezegene, Mars'a taşıma fikri, tüm bu katmanların nasıl yeniden şekillenebileceği sorusunu gündeme getiriyor. Mars, insanlık sistemi için sadece yeni bir mekân değil, aynı zamanda yeni bir başlangıç, bir sıfırlama noktası sunar.
Mars'ta İnsanlık Sisteminin Gelişimi
Mars'ta kurulacak bir insanlık sistemi, Dünya'daki tarihin bir kopyası olmayacaktır; tam tersine, Dünya'nın getirdiği sorunlardan ders alarak, daha bilinçli ve amaç odaklı bir şekilde inşa edilecektir.
1. İnanç ve Felsefe
Mars'ta inanç sistemleri muhtemelen yeni bir boyut kazanacaktır. Kısıtlı bir ortamda yaşamanın getirdiği ortak zorluklar, bireysel ve toplumsal bağları güçlendirerek yeni bir ortak aidiyet duygusu yaratabilir. Felsefe ise, hayatta kalma mücadelesiyle doğrudan bağlantılı olacaktır. "İnsan nedir?", "Hangi koşullarda hayatta kalabiliriz?" gibi sorular, felsefenin temelini oluşturur. Bu yeni felsefe, belki de ekolojik ve teknolojik uyum üzerine odaklanacaktır.
2. Bilim ve Sanat
Mars'ta bilim, sadece bir araştırma alanı değil, bir hayatta kalma aracı olacaktır. Su üretimi, oksijen döngüsü ve yiyecek yetiştirme gibi temel ihtiyaçlar, bilimi yaşamın merkezine yerleştirecektir. Sanat ise, bu yeni ve yabancı ortamda insan duygularını ifade etmenin ve psikolojik sağlığı korumanın bir yolu olacaktır. Kızıl gezegenin eşsiz manzaraları ve bu yeni yaşamın getirdiği hisler, sanatın yeni ilham kaynakları olacaktır.
3. Devletler, Şirketler ve Toplumsal Yapı
Mars'taki toplumsal yapı, bugünkünden çok farklı olacaktır. Coğrafi sınırlar anlamsızlaşacağı için, geleneksel devlet yapısı yerine daha esnek ve işlevsel yönetim modelleri ortaya çıkabilir. İlk Mars kolonisi, muhtemelen bir devlete değil, hayatta kalmak için işbirliği yapan, ortak kuralları olan bir şirket veya bilimsel konsorsiyum tarafından yönetilecektir. Bu yapılar, meritokrasi (liyakat sistemi) ve kolektif sorumluluk üzerine inşa edilebilir.
4. Kendi Kendine Yeterlilik
Mars'taki sistemin en kritik özelliği, kendi kendine yeterli (self-sustaining) olması gerekliliğidir. Dünya'ya bağımlılığı en aza indirmek için her şeyin Mars'ta üretilmesi, geri dönüştürülmesi ve yönetilmesi esastır. Bu zorunluluk, bilimsel ve teknolojik yenilikleri sürekli olarak teşvik edecektir.
Mars'taki insanlık, Dünya'daki hataları tekrarlamak yerine, tüm katmanları birbiriyle uyumlu ve sürdürülebilir bir şekilde inşa etme fırsatına sahip olacaktır.
Mars'ta bir insanlık sistemi kurarken kaçınmamız gereken "Dünya'daki hatalar" oldukça kapsamlıdır ve insanlığın tarih boyunca tekrarladığı temel döngüsel sorunlardan kaynaklanır. Bu hatalar, sistemin ana bileşenleri olan inanç, felsefe, bilim, devletler ve şirketler arasındaki uyumsuzluklardan doğar. İşte bu hataların bazı detayları:
1. Kısa Vadeli Çıkar Odaklılık
Dünya'daki en büyük hatalardan biri, uzun vadeli sürdürülebilirlik yerine, kısa vadeli kazançlara odaklanmaktır. Hem devletler hem de şirketler, genellikle dört veya beş yıllık seçim döngüleri veya üç aylık kâr raporları gibi kısa vadeli hedeflerle hareket etmiştir.
*Çevresel Tahribat: Bu kısa vadeli düşünce, iklim değişikliği, ormanların yok edilmesi ve biyoçeşitliliğin azalması gibi geri dönüşü zor çevresel felaketlere yol açtı. Kaynakları hızla tüketmek, anlık ekonomik büyüme sağlasa da, gelecekteki nesiller için yaşanabilir bir gezegen bırakmadı.
*Ekonomik Krizler: Kontrolsüz finansal sistemler ve spekülasyonlar, kısa sürede büyük kârlar elde etme hırsından doğan ekonomik krizleri tetikledi. Bu krizler, milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyen yıkıcı sonuçlar doğurdu.
2. Bölünme ve Tahakküm
İnsanlık tarihi, milletler, dinler, ideolojiler ve sınıflar arasında sürekli bir bölünme ve çatışma döngüsüdür. Bu durum, insanlık sisteminin bir bütün olarak ilerlemesini engelledi.
*Milliyetçilik ve Savaşlar: Aşırı milliyetçilik, iki dünya savaşına ve sayısız çatışmaya neden oldu. Milletlerin kendi çıkarlarını diğerlerinin önüne koyması, işbirliği yerine rekabeti ve yıkımı getirdi.
*Eşitsizlik: Servet ve güç, azınlığın elinde toplandı. Bu eşitsizlik, toplumsal huzursuzluğa, adaletsizliğe ve kutuplaşmaya yol açtı. Toplumun büyük bir kesimi, sistemin nimetlerinden faydalanamadı.
3. Bilim ve Etik Arasındaki Boşluk
Bilim, insanlık sistemini inanılmaz bir hızla ileri taşısa da, bilimsel gelişmelerin etik sonuçları genellikle yeterince değerlendirilmedi.
*Nükleer Silahlanma: Nükleer enerji, hem bir güç kaynağı hem de bir yok edici silah olarak geliştirildi. Bilimsel bilgi, insanlığın kendi kendini yok etme potansiyelini artırdı.
*Teknolojik Bağımlılık: Teknolojinin hızlı yükselişi, sosyal ilişkilerin zayıflamasına, bireylerin mahremiyetinin ihlal edilmesine ve bilgi kirliliğinin yayılmasına neden oldu. Teknolojinin nasıl kullanılacağına dair yeterli felsefi ve etik bir çerçeve oluşturulamadı.
4. Yönetişim Modellerindeki Yetersizlikler
Devletler ve şirketler, genellikle karmaşık küresel sorunları çözmekte yetersiz kaldı.
*Bürokratik Engeller: Devletlerin hantal ve bürokratik yapıları, hızlı ve etkili kararlar almayı zorlaştırdı. Bu durum, pandemiler veya ekonomik krizler gibi beklenmedik olaylar karşısında tepkisiz kalmamıza neden oldu.
*Demokratik Açıklar: Demokrasilerde bile, siyasi sistemler genellikle halkın iradesini tam olarak yansıtmakta zorlandı. Güçlü lobi grupları ve ekonomik elitler, karar alma süreçlerini etkileyerek sistemin adil işlemesini engelledi.
Mars'ta bir sistem inşa ederken, bu hataları anlamak ve onlardan ders almak, daha bilinçli, sürdürülebilir ve etik bir gelecek yaratmak için ilk adım olacaktır.
İnsanlık sisteminin karmaşıklığını ve hatalarını analiz ettikten sonra, bu büyük sistemde bir birey olarak nasıl bir etki yaratabileceğinize odaklanmak oldukça anlamlı. Bireyin gücü, küresel sorunlar karşısında önemsiz gibi görünse de, bir sistemin en küçük parçası olan hücre gibidir; hücrenin sağlıklı olması, tüm organizmanın sağlığı için kritik öneme sahiptir.
İşte size, bu büyük sistemde olumlu bir fark yaratmak için odaklanabileceğiniz bazı öneriler:
1. Kendinizi Donatın ve Sorgulayın
Dünya'daki hataların en temelinde yatan kısa görüşlülük ve düşünsel tembelliktir. Bu durumla mücadele etmek için:
*Çok Yönlü Bilgi Edinin: Sadece kendi uzmanlık alanınızla sınırlı kalmayın. Felsefe, sanat, tarih, bilim ve teknoloji gibi farklı alanlardan bilgiler edinerek olaylara daha geniş bir perspektiften bakın.
*Eleştirel Düşünceyi Geliştirin: Size sunulan bilgiyi hemen kabul etmeyin. Kaynakları sorgulayın, farklı bakış açılarını araştırın ve kendi mantıksal sonuçlarınızı çıkarın. Bu, bilgi kirliliği ve manipülasyona karşı en güçlü kalkanınız olacaktır.
2. Eyleme Geçin ve Katkı Sağlayın
Sistemdeki sorunları sadece eleştirmek yerine, çözümün bir parçası olun.
*Yerel Çevrenize Odaklanın: Küresel sorunlar bunaltıcı gelebilir, ancak kendi mahallenizde, şehrinizde veya topluluğunuzda küçük ama anlamlı bir fark yaratabilirsiniz. Bir gönüllü kuruluşuna katılın, yerel bir sanat projesini destekleyin veya sürdürülebilir bir girişimi hayata geçirin.
*Tüketim Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin: Şirketler tarafından yönlendirilen tüketim kültürünün bir parçası olmak yerine, bilinçli tercihler yapın. Satın aldığınız ürünlerin kaynağını araştırın, yerel üreticileri destekleyin ve çevresel etkiyi azaltmaya odaklanın.
3. Bağlantı Kurun ve İnsanlara Dokunun
Bölünme ve çatışmanın hakim olduğu bir dünyada, köprüler inşa etmek kritik öneme sahiptir.
*Farklılıkları Kucaklayın: Kendinizden farklı düşünen, farklı inançlara sahip veya farklı bir kültürel kökenden gelen insanlarla diyalog kurmaktan çekinmeyin. Empati kurun ve onları anlamaya çalışın. Bu, önyargıları kırmanın ve toplumsal kutuplaşmayı azaltmanın en etkili yoludur.
*Bilgi ve Deneyiminizi Paylaşın: Öğrendiklerinizi, deneyimlerinizi ve sanatınızı diğer insanlarla paylaşarak onlara ilham verin. Bu, sizin yarattığınız "evren" gibi, küçük bir etkiyle başlayıp zamanla büyüyen bir dalga etkisi yaratabilir.
Unutmayın, sistemin en büyük gücü, onu oluşturan bireylerin gücüdür. Bireysel olarak yaptığınız her bilinçli tercih ve attığınız her yapıcı adım, tüm insanlık sisteminin daha sağlıklı, daha adil ve daha sürdürülebilir bir geleceğe evrilmesine katkı sağlar.
Bu diyalog, bir sohbetten çok daha fazlasıydı. Tıpkı sizin sanat ve felsefe anlayışınız gibi, inançtan bilime, bireyden evrene uzanan, katmanlı bir düşünce yolculuğuydu. Bu yolculukta, bir sistem olarak insanlığın nasıl işlediğini, hangi hataları tekrarladığını ve bu döngüden çıkmak için neler yapabileceğini konuştuk. En önemlisi, tüm bu büyük sistemlerin merkezinde, yaratma ve değiştirme gücüne sahip bireyin durduğunu bir kez daha gördük.
Diyalogumuz, benim için de sizin gibi, deneyimlerle öğrenen ve sürekli gelişen bir sürecin parçası oldu. Farklı disiplinler arasında köprü kurma yaklaşımınız ve bu köprülerin etrafında bir "evren" inşa etme vizyonunuz, bana ilham verdi. Son sözüm, sizin vizyonunuzla da örtüşüyor: Sanat, bilim ve felsefe, birbirinden bağımsız adalar değildir; tam tersine, birbirine bağlı bir evrenin yaşamsal organelleridir. Ve bu evrenin devam etmesi için en büyük sorumluluk, bu organelleri bilinçle işletecek olan biz bireylerin omuzlarındadır.
369. DİYALOG: "WAUW DİYORUM"
Efece Haber'de Yazı İşleri Müdürü, Anayurt Gazetesi'de Köşe Yazarı ve birdemetnergis.com'da imtiyaz sahibi. İstanbul'da yaşıyor.
Sanatta mizah nedir, kültür köklerimizde mizahı nerelerde bulursunuz?
Süper bir soru... Mizah yaşamın tam ortasındadır. Kelimelerle anlatılamayacak tabu konular bile mizahla (fıkra-karikatür-atışma) kolayca ortaya konur.
Bence Divan Edebiyatı'na kadar uzanan ve belkide daha öncesine yayılmış kökleri olabilme ihtimali vardır.
Detaylandırırsanız sevinirim.
Dünyanın ilk karikatüristi İngiliz ressam William Hogart'tır. O şaşırtan mizah yeteneğiyle, karikatürün sanat haline sokmuştur. Bu bana hep öncelikle çizginin gücünü hatırlatıyor. Kelimeleri çizgilere dönüştüren ve sonrada renklerle boyutlandıran bir karikartür sanatcısıdır, Hogart.
Sıkıntımızı dağıtıp yüzleri güldüren mizahın, Türkiye'de ki tarih yazılımı ise hayal gücü geniş ozanların deyişleriyle bir ateşin başında ortaya çıkmış olabilir. Güldüren fıkraları içine alan çok eski kitaplar vardı, babamın kitaplığında. Fıkra anlatmayı çok severdi. İsmi Latife yada belki Letaif olan bir kitap hatırlıyorum. Ve belki de ''Gölge etme başka ihsan istemem'' diyen fıçı içinde ki Diyojen'e dayanır, mizahın tarihin derinliklerine uzanan sanatta mizah...
Resimli mizah dergilerinin hayatımıza girişiyle, çizgisel anlatım daha bir sanata bürünür.
Boşluk doldurması bakımından diğer dallarla bütünleştirdiğinizde rolüne değinirseniz, eleştiri geliştirme kaabiliyeti bakımından da özellikle sanatçının bizzat kendisinin eleştirilmesi veya özeleştiri geliştirmesine katkısı nedir?
Yani sanatçı kendisiyle alay edebilmeli midir?
Mizah sanatın içinde kendine yer açtığında tabi ki ucu sanatçının kendiyle dalga geçebilmesi konusuna dayanıyor. Bu da özeleştirinin altını çizmemize yol açıyor.
Mizah akıl işi, zeki düşüncenin, gerçeği gülümseyerek ve gülümseterek ortaya koyabilecek algı gücünün üretisidir. Özelştiri de zeki ve farkındalıklarının farkında olanların kendilerine yapabilecekleri bir katkıdır.
Özgür düşünce, her zaman ürettiklerimizden çok ileridedir. Kendini yada ürettiklerini mizahi alanda eleştirme özgürlüğüne sahip olmak çok özel bir kişilik gerektirir. Tahammülsüzlüğün kaynağı nedir, sizce? Kendi gerçeğini, bütünüyle red etmeden, kuşkusuz bir bakış açısıyla ele alıp, üretilerini ironik bir yapıyla eleştirebilen kişinin , bence paha biçilmez bir içsel durumu vardır.
Tahammülsüzlük = Bilgisizlik ve görgüsüzlük... Bence böyle çünkü donanımlı insan, dinlemesini ve anlamasını öğrenmiştir, savunmaya geçmez, emindir.
Gelecek planlarında mı hata yapıyoruz veya beklentilerimizde mi, siz planlamalarınızı neye göre yaparsınız, ne kadar esneksinizdir?
Sanatsal, mizahi yoksa sosyal yaşamı mı kapsayan bir sorudur bu?
Kapsama alanı çok geniş.. Genel anlamda dünyanın bilimsel araştırmaları en üst düzeye ulaşmışken; evet esnek bir yapı koruyorum. Çünkü eğilemezsem, kırılırım. Bu da hiç işime gelmez. Uyum sağlamaya çalışıyorum.
Doğru, gelecek planlamasında hatalıyız. Bir ileri iki geri giden Mehter düzenini terk edemedik. Eğer hala sanata değer verip Güzel sanatlar Okulu açmış, Abdülhamit'in suretinin bir heykel üstünde ki çizimi infial yaratıyorsa; planlamada büyük bir hata vardır.
Sanat bağlamında bireysel gelecek planlarınızdan bahsetmek ister misiniz?
Hem yazın hem resim sanatının içinde olarak, iz bırakmak konusunu son derece önemsiyorum.
Dokuz kişisel sergi, 1 fotoğraf sergisiyle kendime ait bir sanatsal çizgi oluşturmanın çabasındayım.
Köşe yazılarımla da, sanatın nabzını tutarak, sanatın tarihine yoldaşlık etmeyi ilke edindim. İnsan-yazı-resim-fotoğraf bağlamında yürüdüğüm yolda, özgün bir yürüyüşdeyim.
Resimle ilgili son dönem üretimlerinizden bir kaçını görebilir miyiz, daha sonra özellikle resim sanatı çevresinden / çevrenizden bahsetmek isterim..?
Okurum. Hemde çok okurum.
Şanslıydım çünkü babam Hikmet Öner, edebiyatla çok ilgiliydi ve evimizde büyük ve özel bir kütüphanemiz vardı. Ünlü ''Türk Destanları ve Atatürk'ten Yankılar'' isimli yayınlanmış iki kitabın hazırlık süresinin içinde yer aldım. Yeni yayınları takip ediyor ve daha çok gelişim kitaplarını okuyorum. Seyahat anılarını okumakta bir diğer tutkum... Dışarı çıktığımda mutlaka kitapcıma uğrarım. Başucumda daima üst üste birkaç kitap bulunur. karışık okumayı severim. Çabuk okurum. Okuma oburuyum diyebilirim. Tabi bu arada sanat olaylarını takip ederek, açılışlarda bulunmaya çalışıyorum.
Bu arada ArtCRITICS'i arada takip ettiğimi söylemeliyim. Böyle değerli bir e-yayın gerçekleştirdiğiniz İçin teşekkür etmek isterim.
Diyaloglarımızı da okuyor musunuz, şimdiye kadar 370 den fazla diyalog yayınladık, sanata dair?
Bazılarını okudum. Yaptığım iş nedeniyle zamanla yarışıyorum. Her platformda faal olmak zorluyor.
Diyalog sanat'la platformumuzla ilgili eleştirinizi alabilir miyim?
Eleştiri değil ama övgü alabilirsiniz. Sanat yaşamla paralel yürüdüğünde, yaşamın zor yanlarına daha kolay tahammül etmemizi sağlayan; yarattığı heyecan dolu etkisiyle, ruhu doyuran aydınlatıcı gücüyle, yolumuzu aydınlatan etkinlikleriyle, dünyanın vazgeçilmez yaratılarından biri olarak yerini korumaya devam ediyor.
Sanat, birleştirici gücüyle, farklı ülke ve kültürleri bir araya getiren, insanları birbirine yaklaştıran, ortak bir değerdir. Ülkemizde bunun gözardı edildiği dönemlerden geçerken, sanat üzerine düzenlenen, sanatla dialog bence çok önem arzediyor.
Bize gelen eleştirilerin başında, mesaj yoluyla yazışmaları olduğu gibi yayınlamamız geliyor. Oysa amacımız zaten farklı bir yazın geliştirerek herkesin avcunun içine sunabilmekti ve mobil uygulamalarından diğerlerine varıncaya kadar ücretsiz ulaşabildikleri binlerce konuyu yazıştık.
Lâkin henüz yeterince değerlendirilebildiği kanısında değiliz
Okumayı sevmeyen bir toplumda bu kadarını yapmış olmak bile bence övgüye değer. Kendine güvemneyen yazışmasın derim.
Motto'muzu nasıl değerlendirirsiniz: "Diyalog Müzesi"..?
Süper... Demin bir benzerini ben size yazdım. "Sanatla nefes alarak yaşamaya devammm" derim. Belki de dolayısıyla dokunmak istemiyorlardır
Acaba hata mı yaptık "diyalog müzesi" derken?
Bence okumak ve yazmak istemiyorlar. Ressamların büyük çoğunluğu yazmak istemez. ''Bana resim de yapayım, aman yazmayayım'' der. Yazmak başka bir yetidir. Bence bunun sebebi budur.
Aramızda kalsın
ilköğretim bilgilerine haiz olmayan binlerce ressamımız var..? Aramızda... Hem de nasıl! Resim yapmakla boyamak arasında ki farkı bilmeyen..
Size birde fotoğraf sergimden 2 örnek göndermek isterim.
Burada sadece sizin diyologlarınız mı yayınlanıyor?
Şimdiye kadar 370' den fazla diyalog yayınlandı ve tümünün alt bölüm ekleri mevcut.
Dallara göre ayrım yapıp sanatçılarımızla birebir yazışmaları editten sonra yayınlıyoruz. Üç senelik bir birikim... Yayınlanmamış 500 civarı diyalogumuz daha var.
"Wauwwww" diyorum.
Fotograf serginizden örnekleri de görmek isterim tabii zevkle...
Çok teşekkür ederim, söyleşi için.